Misiones
Maria Konert
Dzieciństwo
Infancia
Maria Konert urodziła się w 1924 roku we wsi Babice w województwie lubelskim. W Polsce ukończyła siedem klas szkoły powszechnej.
Maria Konert nació en 1924 en la aldea de Babice en el voivodato de Lublin. En Polonia terminó siete cursos de escuela primaria.
Umarł Piłsudski i potem śpiewali: „To nieprawda, że Ciebie już nie ma. To nieprawda, że jesteś już w grobie. Chociaż płacze dziś cała polska ziemia, cała polska ziemia w żałobie. Chociaż serce Ci w piersiach nie bije, chociaż spoczął na wieki miecz dzielny, w naszych sercach jak żyłeś tak żyjesz, ukochany wodzu nieśmiertelny”.
Murió Piłsudski y después cantaron: “No es verdad que ya no estés. No es verdad que ya estés en la tumba. Aunque hoy llora toda la tierra polaca, toda la tierra polaca está de luto. Aunque el corazón no late en tu pecho, aunque descansó eternamente la espada valiosa, en nuestros corazones sigues viviendo, nuestro querido comandante inmortal”.
Wyjazd do Argentyny
Viaje a la Argentina
W 1938 roku Konertowie ruszyli w podróż z polskiej Lubelszczyzny do argentyńskiego Misiones. Rodzina rozpoczęła nowe życie w Misiones, którego warunki klimatyczne bardzo różniły się od tych, w których dotychczas żyli. Zamieszkali w założonej przez Polaków kolonii Gobernador Lanusse, gdzie zajęli się uprawą ziemi. Na 25 hektarach zasadzili nieznane im dotąd rośliny m.in. bataty, maniok czy yerba mate.
En 1938, los Konert empezaron el viaje desde la región de Lublin hacia la provincia argentina de Misiones. La familia inició una nueva vida en Misiones, donde encontraron unas condiciones climáticas muy diferentes de las que conocían hasta ahora. Se instalaron en la colonia Gobernador Lanusse, fundada por los polacos, donde empezaron a cultivar la tierra. En el territorio de 25 hectáreas sembraron unas plantas no conocidas antes, entre otras, batatas, mandioca o yerba mate.
Tu nam dali drzewo na taki skromny domek, drewniany, drzewo dali. Brakowało mydła, brakowało drożdży. Światła nie ma, takie małe słoiczki robili i tam knot wpuszczali, oliwy na spód i paliło się, nie było światła.
Aquí nos dieron un poco de madera para una casita humilde, de madera, nos dieron un poco de madera. Faltaba el jabón, faltaba la levadura. No hay luz, tomaban unos frasquitos pequeños y ponían en ellos un trozo de mecha, un poco de aceite en el fondo y se encendían, no había luz.
Życie w Misiones
Vida en Misiones
Rodzina Konertów miała wielu polskich sąsiadów. Gobernador Lanusse, w której mieszkali, i sąsiednia miejscowość Wanda zostały założone przez Compania Colonizadora del Norte SA. Ta polska spółka kolonizacyjna została zawiązana w 1935 roku i w szczytowym momencie swojej działalności dysponowała ok. 56 000 ha ziemi (to o 9 % więcej niż powierzchnia dzisiejszej Warszawy). Na terenach należących do Companii osiedlali się emigranci z Polski. Pierwsi dotarli tam w roku 1936, ostatni — w czerwcu 1939 roku. W sumie spółka sprowadziła 191 rodzin, czyli ok. 1000 osób.
La familia Konert tenía muchos vecinos polacos. La Gobernador Lanusse, en la que vivían, y la colonia contigua Wanda fueron establecidas por la Compañía Colonizadora del Norte Sociedad Anónima. Esta sociedad polaca colonizadora fue constituida en 1935 y en el momento cumbre de su actividad disponía de aproximadamente 56.000 hectáreas de tierra (es el 9% más que la superficie actual de Varsovia). En los terrenos que pertenecían a la Compañía se asentaban los inmigrantes de Polonia. Los primeros llegaron allí en el año 1936, los últimos – en el junio de 1939. En total, la empresa trajo 191 familias, es decir, alrededor de 1000 personas.
Były Senejki, Buńki, Korzaki, Kozieraki, Curyły, wszystkich nie pamiętam, nieraz zgaduję kto tam był. Byli prawosławne i byli katoliki. Mój ojciec, to już w Polsce mieli te pszczoły, dużo nie, ale było, a tu na Lanussach 150 tych było, jak to nazywali co pszczoły w środku byli? – ule, 150, i sami robili, miodu było miodu. Później już mieli wszystko prawda, i świnie i krowy.
Estaban los Senejka, los Buńka, los Korzak, los Kozierak, los Curyło, no recuerdo a todos, a veces adivino quien estaba allí. Había ortodoxos y había católicos. Mi padre, ya en Polonia tenían estas abejas, no muchas, pero había, y aquí en Lanusse había 150, ¿cómo se llamaban que las abejas estaban dentro? – las colmenas, 150, y las hacían solos, había miel. Después ya tenían de todo, verdad, y cerdos, y vacas.
Lata 50., Gobernador Lanusse, Misiones.
Chacry w selvie. Fot. zbiory Stowarzyszenia Polsko-Argentyńskiego w Wandzie
Las chacras en la selva. Fot. colección de la Asociación Argentino-Polaca en Wanda.
Lata 40., Gobernador Lanusse, Misiones.
Rodzina Konertów i Sawa, z lewej Anastazja, z prawej Maria Konert. Fot. zbiory Stowarzyszenia Polsko-Argentyńskiego w Wandzie
La famlia Konert y Sawa, Anastasia a la izquierda y Maria Konert a la derecha. Fot. colección de la Asociación Argentino-Polaca en Wanda
Lata 50., Wanda, Misiones.
Na ciężarówce w okolicach Wandy. Pierwsza z lewej Maria Konert. Fot. kolekcja Marii Konert
Sobre un camión en los alrededores de Wanda. La primera de la izq. María Konert. Fot. colección de Maria Konert
1946, Gobernador Lanusse, Misiones.
Kościół. Fot. zbiory Stowarzyszenia Polsko-Argentyńskiego w Wandzie
Iglesia. Fot. colección de la Asociación Argentino-Polaca en Wanda
Maria Konert współcześnie
Maria Konert hoy día
Maria Konert mieszka dziś w Wandzie. W założonym przez Polaków miasteczku działa szkoła, w której młodzi Argentyńczycy polskiego pochodzenia uczą się języka, kultury i historii swoich przodków. Na rogatkach znajduje się kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej, w którym msze odprawiane są również po polsku. Centralny punkt miasteczka, Paseo República de Polonia, zdobi imponujący mural przedstawiający księżniczkę Wandę.
Ahora, Maria Konert vive en Wanda. En la localidad fundada por los polacos funciona una escuela donde los jóvenes argentinos de origen polaco aprenden el idioma, la cultura y la historia de sus antepasados. Cerca de la frontera se ubica la Iglesia de Nuestra Señora de Częstochowa en que se celebran las misas también en polaco. El lugar central de la ciudad, Paseo República de Polonia, está embellecido por un impresionante mural con la figura de la princesa Wanda.
Po 2000 roku, Wanda, Misiones.
Dzieci ze szkoły podstawowej w Wandzie przed kościołem Matki Boskiej Częstochowskiej wybudowanym w 1945 roku.
Fot. zbiory Stowarzyszenia Polsko-Argentyńskiego w Wandzie
Niños de la escuela primaria en Wanda delante de la iglesia de Nuestra Señora de Częstochowa construida en 1945.
Fot. colección de la Asociación Argentino-Polaca en Wanda
