Chaco
Ziemia obiecana
Tierra prometida
W latach 30. XX wieku Polacy przyjeżdżali do prowincji Chaco z rolniczych regionów południowej Polski. Wybierali tę prowincję z różnych powodów. Chcieli uprawiać w Argentynie ziemię, a tam było jej pod dostatkiem. Często jechali w ślad za sąsiadami i krewnymi, zachęceni przesyłanymi do Polski optymistycznymi listami z Argentyny. Wielu znalazło się tam przez przypadek – podejmowali decyzję w porcie w Buenos Aires, dowiedziawszy się o możliwości pracy w Chaco.
En los años 30 del siglo XX, los polacos venían a la provincia del Chaco de las regiones agricultoras de la Polonia del sur. Elegían esta provincia por diferentes motivos. Querían cultivar la tierra que en Argentina abundaba. Muchas veces seguían el ejemplo de los vecinos o familiares, animados por el optimismo expresado en las cartas que venían a Polonia desde Argentina. Muchos de ellos se encontraron allí por casualidad – tomaban la decisión en el puerto de Buenos Aires tras haberse enterado de la posibilidad de trabajar en Chaco.
Lata 40.- 50., Saenz Pena, prowincja Chaco.
Ignacy i Michalina Kramarz, Polacy mieszkający w okolicach Pampa del Infierno. Do miasta przyjechali na wizytę u dentysty.
Fot. kolekcja Marii Kramarz
Ignacy y Michalina Kramarz, polacos que residían en la zona de Pampa del Infierno. Viajaron a la ciudad para una consulta con el dentista.
Fot. colección de Maria Kramarz
Data nieznana, Pampa Bolsa, prowincja Chaco.
Rodziny polskie przy wybudowanym przez siebie kościele pw. św. Antoniego.
Fot. kolekcja Marii Kramarz
Familias polacas junto a la iglesia de San Antonio, construida por ellos.
Fot. colección de Maria Kramarz
15.09.1951, Resistencia, prowincja Chaco.
Pierwszy argentyński dokument tożsamości Władysława Herbuta.
Fot. kolekcja Władysława Herbuta
Primer documento de identidad argentino de Władysław Herbut.
Fot. colección de Władysław Herbut
Argentyńskie campo
Campo argentino
Mieszkańcy przeludnionych polskich wsi wyruszali za ocean, aby zacząć nowe życie na bezludnym argentyńskim campo. Ziemia była tam tania, mogli pozwolić sobie na kupno działek o powierzchni 100 ha. Utrzymywali się głównie z uprawy bawełny i hodowli bydła.
Los habitantes de los superpoblados pueblos polacos salían de viaje transoceánico para empezar una nueva vida en el desolado campo argentino. La tierra era muy barata, podían permitirse a comprar los terrenos de 100 hectáreas. Se mantenían principalmente de los cultivos de algodón y de la cría de ganado vacuno.
Jeden z Misiones człowiek chciał wziąć imigrantów do Misiones. Mówi tam jest dużo polskich ludzi, ładnie – tak jak w Polsce. A mój tato mówi tak: Ja wyjechał z Polski, żeby nie było jednakowo jak w Polsce, a ty mnie chcesz wziąć tam gdzie jest jednakowo ja nie chcę tego. To był jakiś człowiek znajomy i mówi: Ja mam zięcia co jest na Pampa del Infierno, sto hektary ma ziemi. Jak on usłyszał sto hektary to wielki kapitał. I mój tato: gdzie oni jadą to my jedziem. I my zajechali. Jakeśmy zajechali tam płakaliśmy z mamą, sto hektary, nikogo nie widać, domek tu, płakaliśmy bardzo. Siedem miesięcy nie było deszczu, trawa sucha. Mój tato wykopał studnię.
Źródło: kolekcja Janiny Bakun
Un hombre de Misiones quería llevar a los inmigrantes a Misiones. Dice allí hay muchos polacos, bonito – como en Polonia. Y mi padre dice así : Yo salí de Polonia para que no fuera igual que en Polonia, y tú me quieres llevar a donde es igual? – yo no lo quiero. Había un conocido y dice: tengo yerno en Pampa del Infierno, tiene cien hectáreas de tierra. Cuando escuchó cien hectáreas – es un gran capital. Y mi padre: donde van ellos, vamos nosotros. Y fuimos. Cuando llegamos allí, lloramos con mamá, cien hectáreas, no se veía a nadie, la casa aquí, lloramos mucho. Siete meses que no llovió, hierbas desecadas. Mi papá cavó un pozo.
Fuente: colección de Janina Bakun
Polskie miejsca
Localidades polacas
Największe skupisko Polaków w latach 30. powstało w okolicach Pampa del Infierno – w miejscowościach Pampa Juanita i Pampa Bolsa. Okazało się jednak, że nie był to dobry wybór. W ciągu pierwszych kilkunastu lat padli ofiarą klęsk żywiołowych: suszy, podtopienia i w końcu plagi szarańczy. Większość rodzin w latach 50. przeniosła się na południe prowincji, w okolice Coronel du Graty, położonego w pobliżu miasta Villa Ángela.
En los años 30, la mayor concentración de los polacos se ubicaba en los alrededores de Pampa del Infierno – en las localidades de Pampa Juanita y Pampa Bolsa. Sin embargo, tal elección no resultó ser muy beneficiosa. En los primeros años, sufrieron catástrofes naturales, tales como la sequía, la inundación y, al final, una plaga de langostas. En los años 50, la mayoría de las familias se mudó al sur de la provincia, a las proximidades de la localidad de Coronel du Graty, ubicada cerca de la ciudad de Villa Ángela.
Lata 60., Coronel du Graty, prowincja Chaco.
Orka na polu, na którym później zasiano bawełnę.
Fot. kolekcja Wiktorii Błaszczak
Trabajo de arado en el campo donde posteriormente se sembraba algodón.
Fot. colección de Wiktoria Błaszczak
Lata 50., San Bernardo, prowincja Chaco.
Rodzina Wiktorii Błaszczak (1. z prawej).
Fot. kolekcja Wiktorii Błaszczak
La familia de Wiktoria Błaszczak (1. de la derecha).
Fot. colección de Wiktoria Błaszczak
Lata 50., okolice Villa Angela, prowincja Chaco.
Elena Gurniak z braćmi Edwardem, Mieczysławem, Tadeuszem i Mario. Między dziećmi portret dziadków z Polski.
Fot. kolekcja Eleny Gurniak
Elena Gurniak con sus hermanos Edward, Mieczysław, Tadeusz y Mario. Entre los niños, el retrato de los abuelos de Polonia.
Fot. colección de Elena Gurniak
Polscy misjonarze
Misioneros polacos
Na terenie prowincji Chaco prężnie działali misjonarze z Polski. W już latach 30. swoją pracę duszpasterską rozpoczęli ojcowie redemptoryści. W Coronel du Graty w latach 50., dzięki ofiarności Polaków, powstała pierwsza kaplica katolicka.
En el territorio de la provincia del Chaco eran muy activos los misioneros de Polonia. Ya en los años 30, su acción pastoral empezaron los padres redentoristas. En los años 50, gracias a la generosidad de los polacos, en Coronel du Graty fue construida la primera capilla católica.
1961, prowincja Chaco.
Polscy redemptoryści.
Fot. zbiory Biblioteki Polskiej im. Ignacego Domeyki w Buenos Aires
Los Redemptoristas polacos.
Fot. colección de la Biblioteca Polaca Ignacio Domeyko en Buenos Aires
1952, Resistencia, prowincja Chaco.
Odpust.
Fot. kolekcja Tadeusza Mitery (Centralne Archiwum Historyczne Redemptorystów w Wiceprowincji Resistencia)
Fiesta patronal.
Fot. colección de Tadeusz Mitera (Archivo Historico-Central "Congregacion del Santisimo Redentor" Viceprovincia de Resistencia)
1961, Coronel du Graty, prowincja Chaco.
Ksiądz na tle kościoła Wniebowzięcia NMP w Coronel du Graty.
Fot. zbiory Biblioteki Polskiej im. Ignacego Domeyki w Buenos Aires
Un sacerdote. En el fondo se ve la Iglesia de la Asunción de Virgen María en Coronel du Graty.
Fot. colección de la Biblioteca Polaca Ignacio Domeyko en Buenos Aires
Polacy w Chaco współcześnie
Polacos en Chaco hoy día
Potomkowie Polaków w Coronel du Graty stanowią dziś silną społeczność. Działa tam polskie stowarzyszenie, które od 2001 roku ma własną siedzibę. Rodziny polskiego pochodzenia mieszkają również w Resistencia, Charata, Villa Ángela oraz Tres Isletas.
En la actualidad, los descendientes de los polacos en Coronel du Graty constituyen una comunidad sólida. Funciona allí la asociación polaca, que desde 2001 tiene su propia sede. Las familias procedentes de Polonia viven también en Resistencia, Charata, Villa Ángela y Tres Isletas.
Lata 90., Meson de Fierno, prowincja Chaco.
Dzieci z polskich rodzin.
Fot. kolekcja Leokadii Kuryłowicz
Los niños de las familias polacas.
Fot. colección de Leokadia Kuryłowicz
Lata 90.,Coronel du Graty, prowincja Chaco.
Marcela Wojtuń jako Królowa Emerytów.
Fot. kolekcja Leokadii Kuryłowicz
Marcela Wojtuń como la Reina de los Jubilados.
Fot. colección de Leokadia Kuryłowicz
