Comodoro Rivadavia

Założenie miasta

Fundación de la ciudad

Podróż samochodem z Buenos Aires do Comodoro Rivadavia w prowincji Chubut, zajmuje ponad 20 godzin. Jeszcze w latach 40. XX wieku na przebycie 1500 km na południe od stolicy trzeba było zarezerwować kilka dni. Comodoro Rivadavia zostało założone w 1901 roku, a na jego obecny kształt wpłynęło odkrycie z 1907 roku – w trakcie poszukiwań wody pitnej natrafiono na złoża ropy naftowej. W poszukiwaniach tych brał udział polski salezjanin Ludwik Dąbrowski.

El viaje en coche de Buenos Aires a Comodoro Rivadavia, en la provincia del Chubut, dura más de 20 horas. Todavía en los años 40 del siglo XX, para recorrer 1500 kilómetros al sur de la capital había que dedicar un par de días. Comodoro Rivadavia fue fundada en 1901. El descubrimiento de 1907 modificó el rumbo del pueblo – durante los esfuerzos por encontrar rastros de agua potable, se descubrió la existencia de combustibles. En esa búsqueda participó el salesiano polaco Ludwik Dąbrowski.

Data nieznana, Comodoro Rivadavia, prowincja Chubut.

Początek XX wieku, Comodoro Rivadavia, prowincja Chubut.

27.02.1929, Comodoro Rivadavia, prowincja Chubut.

26.04.1928, Comodoro Rivadavia, prowincja Chubut

Czarne złoto

Oro negro

Odkrycie złóż „czarnego złota” ściągnęło do miasta rzesze osób poszukujących pracy. Wśród nich było wielu emigrantów z ziem polskich, pochodzących m.in. z Zagłębia Borysławskiego, na którego terenie w okresie międzywojennym wydobywano ropę. Część z nich została zwerbowana jeszcze w Polsce – w 1924 roku wysłannik rządu argentyńskiego namawiał polskich nafciarzy na emigrację do Comodoro Rivadavia. Ci, którzy przystali na tę propozycję, znaleźli pracę w powołanej przez rząd argentyński firmie YPF (Yacimientos Petrolíferos Fiscales – Państwowe Złoża Naftowe). W 1935 roku w Comodoro mieszkało już ok. 250 Polaków.

El descubrimiento del “oro negro” provocó que a la ciudad vinieran muchas personas que buscaban el trabajo. Entre ellos se encontraban muchos inmigrantes de las tierras polacas, provenientes de la Zona Petrolera de Boryslav (Zagłębie Borysławskie), en cuyos territorios en el período de entreguerras se explotaba los yacimientos del petróleo. Una parte de los inmigrantes fue contratada ya en Polonia – en 1924 el emisario del gobierno argentino intentaba convencer a los petroleros polacos a emigrar a Comodoro Rivadavia. Los que habían aceptado la propuesta, encontraron trabajo en la empresa YPF (Yacimientos Petrolíferos Fiscales), fundada por el Estado. En 1935, en Comodoro habitaban ya aproximadamente 250 polacos.

Pero no sabes lo que hizo este hombre [suegro de Adela Kozlowski] para llegar hasta la Argentina. Llegó a Comodoro. Lo trajeron en barco. En la entrada de Comodoro allí había un hotel chiquitito y el todo por la playa se iba a buscar trabajo. Bueno consiguió trabajo en el [Kilómetro] 8 porque sabía hablar muy bien el aleman. Y en el [Kilómetro] 8 había un señor en la refinería que hablaba aleman. Este se presentó y lo tomaron enseguida. Le parecía mentira, pobrecito, se bañaba en la costa del mar porque no tenía agua, no tenía nada, no tenía plata, esa era pobreza de él. Desde que empezó a trabajar, le dieron una habitación, tenía hospital, tenía todo.

Colección de Adela Kozlowski

Aż trudno uwierzyć w to co zrobił ten człowiek [teść Adeli Kozlowski], aby dotrzeć do Argentyny. Przyjechał do Comodoro. Przybył na statku. Na wjeździe do Comodoro był niewielki hotel i on przemierzając plażę poszedł szukać pracy. Udało mu się znaleźć pracę w [Kilometrze] 8 ponieważ bardzo dobrze znał niemiecki. W [Kilometrze] 8 w rafinerii był jeden pan, który mówił po niemiecku. Przyjęli go do pracy natychmiast. Nie mógł w to uwierzyć biedaczek, kąpał się w morzu ponieważ nie miał wody, nie miał nic, nie miał pieniędzy, taki był jego los. Kiedy rozpoczął pracę dostał pokój, miał opiekę w szpitalu, miał wszystko.

Kolekcja Adeli Kozlowski

Trudne początki

Comienzos difíciles

Comodoro Rivadavia z lat 20. i 30. XX wieku było miastem słabo zurbanizowanym, z utrudnionym dostępem do wody i żywności. Emigranci z Polski spotykali tam warunki klimatyczne zupełnie odmienne od tych, które znali z Europy. Szczególnie dokuczliwy był dla nich wiatr, tak silny, że przewracał wieże wiertnicze.

Comodoro Rivadavia de los años 20 y 30 del siglo XX era una ciudad poco urbanizada, con el dificultado acceso al agua y comida. Los inmigrantes de Polonia encontraban allí unas condiciones climáticas completamente distintas de las que conocían de Europa. Particularmente fastidioso era el viento fuerte que derribaba las plataformas petrolíferas.

Lata 30., Comodoro Rivadavia, prowincja Chubut.

Lata 50., Comodoro Rivadavia, prowincja Chubut.

Dom Polski

Casa Polaca

W 1922 roku w mieście powstało Polskie Towarzystwo „Dom Polski”, które pięć lat później miało już własną siedzibę. W latach 30. XX wieku zrzeszało kilkudziesięciu członków. Ich praca na rzecz społeczności polskiej była utrudniona przez geografię – emigrantów dzieliły od siebie odległości nawet 100 km. Stowarzyszenie działa do dziś. Jego siedziba znajduje się w bliskim sąsiedztwie góry Chenque, która obok szybów naftowych jest drugim charakterystycznym elementem krajobrazu tego patagońskiego miasta.

En 1922 en la ciudad fue creada la Asociación Polonesa “Dom Polski”, que cinco años después tenía ya su propia sede. En los años 30 del siglo XX, reunía decenas de miembros. Su actividad para la comunidad polaca se veía dificultada a causa de la geografía – las distancias de los lugares donde vivían los inmigrantes podía llegar a hasta 100 kilómetros. La asociación funciona hasta hoy en día. Su sede se encuentra en las proximidades del cerro Chenque que, aparte de los pozos de petróleo, es el segundo elemento tan característico para el paisaje de esta ciudad patagónica.

Lata 60., Comodoro Rivadavia, prowincja Chubut.

19.09.1936, Comodoro Rivadavia, prowincja Chubut.

Polskie inicjatywy

Iniciativas polacas

Pod koniec lat 40. XX wieku do Comodoro Rivadavia trafiła kolejna grupa Polaków. Byli to głównie zdemobilizowani żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, którzy znaleźli zatrudnienie w YPF. Przedwojenni i powojenni emigranci upamiętnili polską obecność w tym mieście w 1966 roku – z ich inicjatywy jednej z ulic nadano nazwę Avenida Polonia.

A finales de los años 40 del siglo XX, a Comodoro Rivadavia llegó otro grupo de polacos. Eran sobre todo los desmovilizados combatientes de las Fuerzas Armadas Polacas en el Oeste que encontraron empleo en la YPF. Los inmigrantes de los tiempos de antes de la guerra y del período de posguerra conmemoraron la presencia polaca en esta ciudad en 1966 – por iniciativa suya, se asignó el nombre de Avenida Polonia a una de las calles de la localidad.