yerba mate
yerba mate – ulubiony napój Argentyńczyków, przyrządzany z wysuszonych liści ostrokrzewu paragwajskiego. Właściwości tej rośliny odkryli Indianie Guarani. Napar z liści krzewu, który nazywali caa, nie tylko gasił pragnienie, ale też pobudzał. Pierwsze plantacje caa założyli w XVII wieku jezuici; z czasem zaczęli napar nazywać herba (łac. ziele) mate (od nazwy tykwy, z której Indianie pili napój). Dziś plantacje yerby są prowadzone głównie na pograniczu argentyńsko-paragwajsko-brazylijskim. Jednym z największych w świecie eksporterów yerba mate jest firma Amanda, założona w początkach XX wieku przez rodzinę Szychowskich – emigrantów z ziem polskich.
Yerba mate parzy się gorącą wodą w specjalnym naczynku (matero), do którego wsypuje się liście i wkłada rurkę (bombilla). Picie naparu często łączy się z rytuałem – gospodarz napełnia naczynie i przekazuje je kolejnym osobom; wszyscy piją napar, używając tego samego naczynia i rurki.
yerba mate – la bebida preferida de los argentinos, hecha con hojas secas de yerba mate. Las propiedades de esta planta fueron descubiertas por los indios guaraníes. La infusión de mate, planta que llamaban caa, era no solo refrescante, sino también poseía un efecto estimulante. Las primeras plantaciones de caa fueron fundadas en el siglo XVII por los jesuitas; con el tiempo, ellos empezaron a llamar la infusión herba (en latín “hierba”) mate (que significa “calabaza”, por el recipiente hecho de calabaza del que los indios bebían la infusión). Hoy en día, las plantaciones de yerba se encuentran principalmente en los territorios fronterizos de Argentina, Paraguay y Brasil. Uno de los exportadores de yerba mate más importantes a nivel mundial es la empresa Amanda, fundada a principios del siglo XX por la familia Szychowski – los inmigrantes de las tierras polacas.
Yerba mate se prepara llenando con el agua caliente un recipiente especial (matero) en el que se vierten también las hojas y se mete el tubo (bombilla). Con frecuencia, el consumo de la infusión se relaciona con el ritual – el anfitrión llena el recipiente y lo entrega a las siguientes personas; todos beben la infusión usando el mismo recipiente y la misma bombilla.
I później trzeba na słonko, parę tygodni trzymać na słonku, tylko żeby deszcz nie padał, trzeba było pilnować i później w piecu wysuszyć i ją potłuc i na mate, tylko trzeba było zostawić tak w dobrym worku albo w jakiej lacie, na suchym żeby nie było wilgoci, tak choć parę miesięcy, to bardzo dobra yerba była. Tak się robiło.
Źródło: kolekcja Esperanzy Cuper
Después hay que poner al solecito, y que se quede al solecito un par de semanas, solo que no llueva, se tiene que cuidarlo y luego secar en un secadero y triturar para la yerba mate. Se bebía, solo que había que guardarlo en un bolso adecuado o en alguna lata, en un lugar seco, en el que no hubiera humedad, al menos para un par de meses, era una yerba muy buena. Así se hacía.
Fuente: colección de Esperanza Cuper
1962, La Cachuera, Misiones.
Zabudowania Amandy - wytwórni yerby mate.
Fot. kolekcja rodziny Szychowskich
Amanda, empresa dedicada a la yerba mate.
Fot. colección de la familia Szychowski
Lata 20., La Cachuera, Misiones.
Juan Szychowski (1890-1960).
Fot. kolekcja rodziny Szychowskich
Juan Szychowski (1890-1960).
Fot. colección de la familia Szychowski
Lata 40., La Cachuera, Misiones.
Jedna z córek Juana Szychowskiego z dziećmi.
Fot. kolekcja rodziny Szychowskich
Una de las hijas de Juan Szychowski con hijos.
Fot. colección de la familia Szychowski
